“Hoezo maakt hij het zó ingewikkeld!”. Tegenover me zit een vlotte student, nonchalant wijdbeens, en verbolgen, met zijn handen over elkaar. Ik zie zijn worsteling. Daan, tweedejaars rechten, had eigenlijk alles best op orde. En toen ging zijn vader vreemd.
In eerste instantie besloot Daan dat hij er zich niet al te veel van aan zou trekken. Dat lukte een tijdje. Best aardig ook. Daan richtte zijn aandacht op andere dingen, het zou wel loslopen allemaal. Ook tussen zijn ouders zou het wel weer rustiger worden, over een tijdje was alles vast weer oké en deed iedereen weer een beetje normaal. Bovendien woonde hij niet meer thuis. Hoe moeilijk kon het zijn. Het deed hem wel verdriet om zijn moeder zo te zien en ook de band met zijn vader had een klap gekregen. Maar Daan wilde door met zijn leven en probeerde er geen groot ding van te maken.
Er was alleen één ander klein dingetje, in zijn eigen relatie, voelt hij zich stikjaloers. De eerste keer dat we elkaar spreken vertelt Daan me dat hij hier ongelooflijk van baalt. Dit is niet wie hij is, en niet wie hij wíl zijn. Maar het overkomt hem gewoon. En hij wil er vanaf.
Verder merkt hij dat hij de laatste tijd sowieso slechter in zijn vel zit dan hij dacht. Het lukt hem moeilijker om zich op zijn studie te focussen en als hij gedronken heeft, komt alle frustratie eruit. Ik zie aan hem dat hij zich niet zichzelf voelt. Broos, wankel, terwijl hij juist zo graag sterk wil zijn. En ik zie ook dat hij alles in huis heeft om zich weer sterker te gaan voelen, maar dat hij zelf nu even niet ziet hoe.
Een maat van hem zei het al eerder – ga nou met iemand praten – maar hij wilde er nog niet aan. “Er zijn wel mensen die ergere dingen meemaken”. Ik zie aan hem dat hij het een beetje aanstellerig vindt van zichzelf. “Zoveel mensen hebben gescheiden ouders”, zegt hij.
Ook ik zie in de praktijk steeds vaker jongeren waarvan ouders gescheiden zijn. Het feit dat echtscheiding ‘gewoon’ is geworden, betekent echter niet dat de betrokken kinderen het zelf als minder erg ervaren. Bij het afscheid nemen hoort rouw, maar rouw na echtscheiding is minder bekend en vooral nog minder geaccepteerd dan bij overlijden.
Ik ben die maat van Daan zo dankbaar dat hij vond dat Daan in therapie moest. Want ook al woon je niet meer thuis, na en tijdens een scheiding wordt er veel gevraagd van je aanpassingsvermogen. De timing van de kinderen is hierin meestal volkomen anders dan van de ouder. De ouder was vaak al lang bezig met de echtscheiding, soms was de nieuwe partner al in zicht. De stappen van afscheid nemen, rouwen en betekenis geven, heeft de ouder al achter de rug als de jongere nog moet beginnen. Meestal is er sprake van uitgestelde rouw. Jongeren gaan gewoon dóór met hun leven, zeker wanneer je net begint met studeren en je vrienden vele malen belangrijker zijn dan je ouders. En het lijkt dan net of je er geen ‘last’ van hebt.
Maar van binnen gebeurt er wel degelijk van alles en daar heb je niet altijd controle over. Daan heeft in therapie ontdekt met welke eigenlijke gevoelens hij worstelde, zoals verdriet, schuld, angst, schaamte, maar ook verantwoordelijkheid en boos zijn op zijn ouders. Toen zijn vader een nieuwe vriendin kreeg, leerde hij om zijn eigen tempo aan te geven in het contact met zijn ouders en duidelijk te communiceren over grenzen en wensen. Ik zag hem groeien bij het verkennen van zichzelf. Het lukte hem steeds beter om woorden aan zijn eigen emoties te geven en de pijn die dit meebracht, te verdragen. Daardoor kon hij vanuit zijn eigen autonomie, keuzes gaan maken.
En de mooie bijkomstigheid: Als vanzelf voelde hij zich steeds minder jaloers in zijn eigen relatie en durfde hij weer genieten en vertrouwen.
Acht sessies verder vroeg ik hem ‘toen je hier een jaar geleden binnen kwam, had je toen gedacht dat je er nu zo bij zou zitten?’ En hij zei – “Ook al was de aanleiding niet leuk, ik heb mezelf zóveel beter leren kennen. Ik wist een jaar geleden niet dat ik dit kon. Ik weet dat er altijd dingen kunnen zijn die je niet in de hand hebt, maar ik leer er steeds beter mee omgaan. Het heeft me echt rust gegeven om te weten dat ik dit aankan”.